Rritja e kërkesës për eksporte, numri i lartë i turistëve, ndryshimet klimatike dhe rënia e popullsisë rurale po i çojnë çmimet e prodhimeve bujqësore në një fazë të re rritje, që me gjasë nuk do të ketë kthim pas. Çmimet më të larta mund të nxisin prodhimin, por po i bëjnë të papërballueshme kostot e jetesës. Niveli i përgjithshëm i çmimeve u rrit me 4.2% në korrik nga kulmi 8.3% në tetor të vitit 2022, teksa çmimet e ushqimeve me gati trefish më shumë se inflacioni. Faktorët që po nxisin rritjen pa kthim dhe ngërçi i bujqësisë
Blerina Hoxha
Zgjerimi i kanaleve të eksportit, rritja e numrit të turistëve dhe nga ana tjetër, kapacitetet e kufizuara për të zgjeruar prodhimin, të kombinuara me dëmet që po krijojnë ndryshimet klimatike kanë krijuar kushtet për normalitet të ri të çmimeve në produktet bujqësore dhe blegtorale.
Operatorët që nga prodhimi, tregtia dhe eksporti pohojnë se çmimet e perimeve, zarzavateve, frutave, produkteve blegtorale të bulmetit, mishit etj., nuk do të njohin kthim pas, përkundrazi të dhënat tregojnë për një rritje të mëtejshme.
Vitin e kaluar, indeksi i çmimit të prodhimeve bujqësore në ferma u rrit me 11%, niveli më i lartë që nga viti 2016, kur nisi matja e treguesit.
Shtrenjtimi ishte mbi 20-37% për drithërat, qumështin dhe vezët, e cila u pasua edhe në shitjet me pakicë me ritme të larta për produktet e bulmetit dhe zarzavateve gjatë 7-mujorit të këtij viti.
Çmimet e patates dhe qepës u rritën në kulmin e sezonit të prodhimit të tyre (qershor – korrik) me rreh 25% dhe për periudhën e mbetur tregu synon të furnizohet nga importi. Prodhimet e bulmetit u rritën me rreth 30% dhe tani po konkurrohen nga importet që shpesh janë me çmim më të lirë.
Ekspertët analizojnë se rritja e çmimeve po vjen nga një mori faktorësh të brendshëm dhe të jashtëm, që të kombinuar së bashku po e bëjnë këtë dukuri të qëndrueshme dhe të pakthyeshme.
Ilir Pilku, ekspert i çështjeve bujqësore, thotë se çmimet e larta po nxiten së pari nga mungesa e prodhimit si pasojë e dëmtimeve nga kushtet atmosferike. P.sh. këtë vit, në korrik-gusht, kishim mungesë të domates së fushës, rrushit, si pasojë e breshrit dhe temperaturave të larta.
Së dyti, faktorët nga tregjet e jashtme po ushtrojnë presion në rritje, sipas z. Pilku. Spanja parashikon rënie me 20% të prodhimit të agrumeve nga thatësira, po ashtu Italia e Turqia. Në përgjithësi në gjithë BE-në, prodhimi është në rënie me 10-20% nga faktorët klimatikë.
Nga ana tjetër, masat për mbrojtjen e mjedisit bazuar në axhendën e Parisit “Green Agriculture” kanë bërë që shumë shtete të vendosin masa ndaj ndikimit në mjedis p.sh. në serrat në Holandë (një nga furnizuesit kryesorë në BE) ka rënie të kultivimit, pra të prodhimit.
Rënia e prodhimit në BE ka rritur kërkesën për prodhime bujqësore jashtë BE-së. Për pasojë, shumë prodhime, si domatja, bostani, patatja etj., të aksesojnë tregje të vendeve të zhvilluara si Italia e Gjermania.
Numri i lartë i turistëve i përqendruar në muajt qershor-korrik-gusht, që përkon me kulmin e prodhimit të sezonit bujqësor, po mban kërkesën e lartë dhe për rrjedhojë edhe çmime të larta për disa prodhime vendi që shiteshin me çmime të lira në këtë periudhë.
P.sh., një kilogram domate prodhim vendi këtë vit nuk u shit poshtë nivelit 100 lekë, gati dyfishi i çmimit në krahasim me të njëjtat periudha deri më 2021.
Rritja e çmimeve të prodhimeve bujqësore po siguron të ardhura më të larta për prodhuesit bujqësorë, të cilët kanë shtuar interesin për të zgjeruar prodhimin.
Nga ana tjetër, konsumatorët, po përballen me kosto të larta të jetesës, në një kohë që pagat e tyre nuk po ndryshojnë me të njëjtat ritme si çmimet.
Situata paraqitet më e rëndë në grupin e pensionistëve ku rreth 48% e tyre marrin pagesa të pjesshme pensioni, shumë larg minimumit jetik.
Nevion Telha, specialist i frutikulturës në rajonin e Korçës, thotë se çmimet e larta e kanë nxitur prodhimin, teksa njohuritë e fermerëve po përmirësojnë cilësinë e prodhimit.
Shumë prodhues të mollës dhe patates në zonën e Korçës janë integruar mirë në tregjet e eksportit, duke hequr varësinë nga kërkesa vendase me çmime të ulëta.
Lexoni më shumë në Revista Monitor
Lini një Përgjigje