Pandemia COVID-19 shkaktoi një krizë ekonomike, me një ashpërsi të jashtëzakonshme.
Pas përçarjeve në gjysmën e parë të vitit 2020, faza fillestare e rimëkëmbjes ekonomike, e ndihmuar nga mbështetja e madhe politike, u materializua shpejt kur masat e kontrollit u lehtësuan në të gjithë Europën, sipas Komisionit Europian.
Në javët e fundit, rritja e infeksioneve ka çuar në rivendosjen e masave të bllokimit në shumë shtete anëtare.
Këto pritet të rëndojnë aktivitetin ekonomik dhe kërkesën në një periudhë afatshkurtër, me efekte negative në konsum dhe investime, megjithëse në një masë më të vogël se në pranverë, pasi qasja deri tani ka qenë më e fokusuar.
Prandaj, pas një rimëkëmbjeje jashtëzakonisht të fortë në tremujorin e tretë, rritja e PBB-së së BE-së duket se ka ndalur në tremujorin e katërt të vitit 2020.
Përtej një periudhe afatshkurtër, pasiguria përreth perspektivës, do të mbetet e lartë për sa kohë që pandemia rëndon mbi ekonominë.
Nxjerrja e parashikimeve në këto rrethana të jashtëzakonshme është veçanërisht sfiduese dhe janë bërë supozime të rëndësishme teknike.
Supozohet se masat e përmbajtjes së virusit do të qëndrojnë në njëfarë mase në fuqi gjatë gjithë horizontit të parashikimit.
Pas shtrëngimit të tyre të konsiderueshëm në tremujorin e katërt të vitit 2020, ashpërsia e masave do të lehtësohet gradualisht në vitin 2021 dhe 2022.
Për më tepër, ndikimi ekonomik i një niveli të caktuar kufizimesh, supozohet të zvogëlohet me kalimin e kohës, teksa sistemi shëndetësor dhe agjentët ekonomikë përshtaten me mjedisin COVID-19.
Duke u bazuar në këto supozime, aktiviteti pritet të rritet përsëri në tremujorin e parë të vitit 2021, por duke mbetur i kufizuar nga masat e kontrollit të virusit dhe ndikimi i marrëdhënieve tregtare më pak dobiprurëse me Mbretërinë e Bashkuar.
Gjatë tremujorëve në vijim të vitit 2021, rimëkëmbja teknike duhet të vazhdojë dhe rënia graduale e masave shtrënguese duhet të ndihmojë rritjen e aktivitetit ekonomik.
Ndërsa këta faktorë e humbin rëndësinë në vitin 2022, rritja ekonomike pritet të moderohet.
Në përgjithësi, PBB-ja e BE-së parashikohet të jetë tkurrur me rreth 7½ % në 2020-n, përpara se të rimëkëmbet me 4% në vitin 2021, gjë që është më pak sesa ishte parashikuar më parë, dhe me 3% në vitin 2022.
Kjo nënkupton se prodhimi në ekonominë europiane pritet të rikthehet disi në nivelet e para pandemisë në vitin 2022.
Thellësia e recesionit në vitin 2020 dhe shpejtësia e rimëkëmbjes në vitin 2021 dhe 2022 pritet të ndryshojnë shumë në të gjitha shtetet anëtare.
Kjo nuk pasqyron vetëm ndryshimet në ashpërsinë e pandemisë dhe rreptësinë e masave kufizuese, por gjithashtu ndryshimet në strukturat ekonomike dhe reagimet e politikës së brendshme.
Ndikimi ekonomik i pandemisë COVID-19 nuk është kufizuar në BE. Aktiviteti ekonomik global u zhyt në një recesion të paparë në gjysmën e parë të vitit 2020.
Masat e jashtëzakonshme të politikës makroekonomike në të gjithë botën kanë ndihmuar në zbutjen e ndikimit dhe, së bashku me zbutjen e masave të kontrollit, kanë ndihmuar në nxitjen e një reagimi ciklik, edhe pse të pabarabartë, gjatë verës.
Masat e lokalizuara të kontrollit me intensitet dhe kohë të ndryshme, supozohet se do të qëndrojnë në fuqi në vitin 2021, përpara se të lehtësohen gradualisht në pjesën e mbetur të horizontit të parashikimit.
Si rezultat, PBB-ja globale (me përjashtim të BE-së) pritet të tkurret me rreth 3¾ % në vitin 2020, një rezultat shumë më i keq se gjatë krizës globale financiare.
Mbështetur nga rimëkëmbja ciklike e kërkesës private dhe nga politika makroekonomike akomoduese, ekonomia globale (duke përjashtuar BE-në) parashikohet të zgjerohet me rreth 4¾ % në vitin 2021 dhe të moderohet në rreth 3¾ % në vitin 2022.
Në ekonomitë e përparuara jashtë BE-së, parashikimi është përmirësuar paksa që nga pranvera, duke reflektuar një tkurrje më pak të ashpër se sa pritej në gjysmën e parë të vitit dhe një rimëkëmbje më të shpejtë, veçanërisht në SHBA.
Në këto ekonomi, konsumi privat pritet të vazhdojë të forcohet, ndërsa tregjet e punës rikuperohen dhe politikat fiskale supozohet të mbeten mbështetëse, por rimëkëmbja në investime dhe tregti pritet të jetë më e butë.
Kina parashikohet të vazhdojë rimëkëmbjen e shpejtë, duke përfituar nga një përfundim më i hershëm i fazës së bllokimit në fillim të vitit, duke rritur kërkesën e huaj dhe mbështetjen e fokusuar politike.
Sidoqoftë, në shumë vende në Amerikën Latine, Afrikën Nënsahariane dhe Azinë në zhvillim, hapësira e kufizuar e politikave, një situatë e pasigurt shëndetësore dhe pakësimi i të ardhurave nga valutat e huaja pengojnë perspektivat e rimëkëmbjes.
Në dy vitet e ardhshme, shëndeti i sektorit bankar do të jetë thelbësor për aftësinë e tij për të siguruar hua për ekonomitë.
Bankat europiane hynë në krizën COVID-19 me pozicione kapitali shumë më të forta krahasuar me vitin 2008, por përfitimi mbetet i ulët.
Ndërsa numri i huave të papaguara të korporatave dhe vëllimi i kredive me probleme pritet të rriten, veçanërisht në sektorët më të prekur nga masat e bllokimit, në përgjithësi aksionet bankare kanë pasur një performancë më të ulët se tregjet e kapitalit të BE-së.
Sidoqoftë, pozicionet e shëndosha të likuiditetit dhe aftësisë paguese të bankave të BE-së, duhet të vazhdojnë për të mbështetur aftësinë e tyre për të siguruar fonde për ekonominë e vendit./Burimi:Monitor
